24Ara

Çölyak Hastalığı Nedir?

Sağlık OlsunAralık 24, 2020

Yaşam kalitesini ve beslenmeyi olumsuz yönde etkileyen çölyak hastalığı, glüten hassasiyeti sonucu ortaya çıkan genetik bir rahatsızlıktır. Buğday, arpa ve çavdar gibi tahıl ağırlıklı besin maddelerinin tüketilmesi sonucu ilk olarak ince bağırsak çevresini örten hücrelerin doku kıvrıntılarında iltihaplanmalara yol açar. Böylelikle hastanın besin sindirimi, emilimi zorlaşır ve beraberinde birtakım belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Çölyak hastalığının genetik bir rahatsızlık olduğu hususu kesinlikle göz ardı edilmemelidir. Hastaların %10’unun ailevi geçmişinde genellikle çölyak hastalığı belirtileri görülür. Dolayısıyla ailesinde glüten proteinine karşı duyarlılığı olan kişilerin belirli zaman aralıklarında rutin kontrollerini yaptırması ve belirtilerin görülmeye başlaması durumunda da doktor önerilerini mutlaka dikkate alması gerekir.

Glüten İntoleransı Nedir?

Halk arasında genel bir kanı olarak glüten intoleransı belirtilerinin sadece çölyak hastalarında görüldüğü düşünülüyor. Ancak mide ve beslenme uzmanlarına göre bu durum tamamıyla doğru bilinen bir yanlıştır. Glüteni tolere edemeyen hastalarda ilk olarak çölyak riski olup olmadığı elbette düşünülmelidir. Ancak tek sebep bu değildir. Örneğin; alerjik reaksiyonlar, ülseratif kolit, sedef, diyabet, romatizma, migren ve sedef gibi daha pek çok sağlık probleminin altında da glüten hassasiyeti gizleniyor olabilir.

Kalıtım ve Çevresel Faktörler Önemli: Çölyak Hastalığının Nedenleri ve Belirtileri

Glüten duyarlılığına yol açan faktörlerin kesin nedenleri halen uzmanlar tarafından araştırılmaya devam ediyor. Ancak yüksek bir oranla kalıtım ve çevresel etmenlerin rahatsızlığı bir arada tetiklediği düşünülmektedir. Kişinin ailesinde glütene karşı alerjik bir semptom bulgusu varsa hastalığın görülme riski biraz daha yüksektir. Bunun dışında bazen yüksek narkoz gerektiren ağır cerrahi işlemler, şiddetli duygusal stres, viral enfeksiyon ve doğum gibi operasyonlar sonrasında da görülebilme ihtimali vardır. En sık görülen semptomları ise şu şekilde sıralanabilir;

Bezginlik
Kusma
Bulantı
Karın bölgesinin ön kısmında görülen şişkinlik
Sinirlilik
Cillte görülen döküntüler
Kansızlık
Büyük tuvalet ihtiyacının artması
Yaşa göre kilo dengesinin az olması

Çölyak Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülebilen çölyak rahatsızlığının teşhisi biraz zordur. Çünkü hastanın ifade ettiği belirtiler, hekimde ilişkili olan laktoz alerjisi, erken osteoporoz ve kansızlık gibi başka sağlık sorunlarının olabileceğini de düşündürebilir. Kan testleri, EMA ve AGA gibi özel serolojik taramalar, teşhis için kullanılan yöntemler arasındadır. Ancak en kesin tanının ince bağırsaktan alınan biyopsi örneğiyle konulacağı unutulmamalıdır.

Çölyak Hastalığı Tedavisi Nasıl Gerçekleştirilir?

Çölyak hastalığını kökten çözecek kalıcı bir tedavi yöntemi yoktur. Ancak metabolizma ve bağışıklık sistemine uygun şekilde hazırlanan glüten diyetleri sayesinde hastaların yaşam kalitesi arttırılabilir. Sıkı bir diyet programıyla ince bağırsak yüzeyi düzleşerek normal formuna ve işlevine kavuşacaktır. Diyet programına başlanıldığı zaman tahıl tüketimi mutlaka kontrol altında tutulmalıdır. Çünkü az miktarda alınan glüten tüketimi bile bağırsak tahribatının tekrarlanmasına neden olabilir.

Çölyak Hastalarının Beslenmeleri Konusunda Öneriler

Beslenme konusunda öncelikle arpa, çavdar, buğday ve yulaf içeren gıdalardan kesinlikle uzak durulmalıdır. Bazı hastalarda süt ve süt ürünleri tüketimi de bağırsak emiliminde birtakım sağlık sorunları yaratabilir. Eğer hastada böyle bir belirti gözlenmişse diyet listesinin daha dikkatli şekilde hazırlanması gerekir. Bunun dışında tüm sebze-meyveler, bakliyatlar, una batırılmamış kızartmalar, evde çekilmiş baharat aromaları, katkısız katı-sıvı yağlar, kırmızı et, balık ve tavuk yemekleri gönül rahatlığıyla tüketilebilir. Çölyak hastaların hekim önerileriyle hazırlanan diyet listeleri sayesinde yaşamlarını daha sağlıklı şekilde devam ettirebilmeleri mümkündür. Sizler de ihtiyacınıza uygun, güvenilir ürün ve hizmetler sunan Sigorta Cini‘nin avantajlarından faydalanarak özel sağlık sigortası yaptırabilir, böylelikle yaşama daha sağlıklı ve mutlu gözlerle bakabilme fırsatı yakalayabilirsiniz.

Kaynaklar:

https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/metabolizma-ve-colyak/%C3%A7%C3%B6lyak-belirtileri,tan%C4%B1s%C4%B1-ve-komplikasyonlar%C4%B1.html#:~:text=%C3%87%C3%B6lyak%20hastal%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1n%20insan%20sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20%C3%BCzerinde,ince%20ba%C4%9F%C4%B1rsak%20biyopsisi%20ile%20konmaktad%C4%B1r.